مطالعه آزمایشگاهی عملکرد هیدرولیکی سرریز لبه تیز مرکب ذوزنقه ای-ذوزنقه ای

سرریزها، سازه های هیدرولیکی ساده ای هستند که به منظور کنترل سطح آب و اندازه گیری جریان در جریان های باز مانند کانال ها و فلوم ها، در اَشکال مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. سرریز مرکب یکی از انواع سرریزها است که از دو قسمت، سرریز مرکزی در پایین و سرریزی در بالای خود تشکیل شده است. در جریان های کم، قسمت مرکزی سرریز به صورت منفرد عمل کرده و اندازه گیری جریان را با توجه به نوع شکل سرریز در قسمت مرکزی با دقت و حساسیت مناسبی انجام می دهد. در جریان های زیاد، دهانه بالایی مانع افزایش زیاد سطح آب در بالادست سرریز شده و اندازه گیری دبی را با دقت قابل قبولی امکان پذیر می سازد. قسمت مرکزی و بالایی به شکل های مختلفی نظیر مستطیل، مثلث، ذوزنقه و ... طراحی می شوند. از نقطه نظر ضخامت سرریز در امتداد جریان، سرریزها به دو گروه سرریزهای لبه تیز و لبه پهن تقسیم می شوند. هدف از این تحقیق آزمایشگاهی، ارزیابی ظرفیت جریان بر روی سرریز لبه تیز مرکب ذوزنقه ای- ذوزنقه ای است که متأثر از متغیرهایی نظیر ارتفاع سرریز، ابعاد مقطع ذوزنقه ای و زوایای مختلف مقطع ذوزنقه ای می باشد. در این پژوهش مدل های سرریز لبه تیز مرکب ذوزنقه ای-ذوزنقه ای با تغییراتی در ابعاد و زوایا ساخته و مورد آزمایش واقع شده است. کلیه نتایج بدست آمده از این آزمایشات با معادلات دبی حاصل از پژوهش های گذشته مقایسه و بررسی شده است که برای سرریز لبه تیز ساده ذوزنقه ای روش هندرسن کمترین خطا و روش سوویس بیشترین خطا را از دبی اندازه گیری داشته، و برای سرریز لبه تیز مرکب ذوزنقه ای-ذوزنقه ای روش سوویس کمترین خطا و روش فرانسیس بیشترین خطا را نسبت به دبی اندازه گیری شده داشته اند. در ادامه توسط تحلیل ابعادی و نرم افزار کاربردی spss، معادله ی دبی برای سرریز لبه تیز ساده ذوزنقه ای و نیز معادله ی دبی برای سرریز لبه تیز مرکب ذوزنقه ای-ذوزنقه ای استخراج گردید که نسبت به دبی اندازه گیری شده خطای زیر 4/0 درصد داشته اند. سپس از روابط بدست آمده مقایسه هایی میان ضریب دبی و ارتفاع، ابعاد و زوایای سرریز صورت گرفته است.